Nur suresi 31. ayetinde Allah Azze ve Celle, kadının yüz örtüsünü açıp ziynetlerini gösterebileceği kimseleri saymış, ancak kadının amca ve dayısını zikretmemiştir. Bu ayete göre kadın, amcası ve dayısının yanında dış örtüsünü çıkaramaz, ev içindeki kıyafetiyle amca ve dayısının yanına çıkamaz, yüzünü açamaz. Bu açıklamama cumhurun muhalefet etmesi ancak kıyas yoluyladır. Kıyasın ise şer’î hükümlerin ispatında hüccet değeri yoktur.
Birinci İtiraz:
“Allah Azze ve Celle Nisa suresi 23 ayetinde amca ve
dayıyı kadına mahrem olarak zikretmiş, nikâhını haram kılmıştır. Allah Azze ve
Celle şöyle buyurmuştur:
حُرِّمَتْ عَلَيْكُمْ أُمَّهَاتُكُمْ وَبَنَاتُكُمْ
وَأَخَوَاتُكُمْ وَعَمَّاتُكُمْ وَخَالَاتُكُمْ وَبَنَاتُ الْأَخِ وَبَنَاتُ
الْأُخْتِ وَأُمَّهَاتُكُمُ اللَّاتِي أَرْضَعْنَكُمْ وَأَخَوَاتُكُمْ مِنَ
الرَّضَاعَةِ وَأُمَّهَاتُ نِسَائِكُمْ وَرَبَائِبُكُمُ اللَّاتِي فِي حُجُورِكُمْ
مِنْ نِسَائِكُمُ اللَّاتِي دَخَلْتُمْ بِهِنَّ فَإِنْ لَمْ تَكُونُوا دَخَلْتُمْ بِهِنَّ
فَلَا جُنَاحَ عَلَيْكُمْ وَحَلَائِلُ أَبْنَائِكُمُ الَّذِينَ مِنْ أَصْلَابِكُمْ
وَأَنْ تَجْمَعُوا بَيْنَ الْأُخْتَيْنِ
“Analarınız, kızlarınız, kız kardeşleriniz,
halalarınız teyzeleriniz, erkek kardeş kızları, kız kardeş kızları, sizi
emziren (süt)analarınız, sütkardeşleriniz, karılarınızın anaları, kendileriyle
zifafa girdiğiniz karılarınızdan olup yanınızda büyüttüğünüz üvey kızlarınız -
eğer analarıyla zifafa girmemiş iseniz (üvey kızlarınızla evlenmenizde) bir
beis yoktur - kendi sulbünüzden gelen oğullarınızın eşleri ile (evlenmeniz) ve
iki kız kardeşi (nikâhınız altında) birleştirmeniz size haram kılınmıştır.”
(Nisa 23)
Bu ayette erkek kardeş kızları ve kız kardeş kızları
zikredilmek suretiyle, kadının amcası ve dayısıyla nikâhı haram kılınmıştır.”
Cumhur, kadının amca ve dayısını, diğer mahremlere
kıyaslayarak: “Diğer mahremlerinin yanında kadın ziynetlerini
gösterebildiğine göre amcasının ve dayısının yanında da ziynetlerini
gösterebilir, yüzünü ve elini açabilir” demişlerdir.
Birinci
İtirazın Cevabı:
Akrabanın mahrem olması ve nikâhının haram olması,
kadının onun yanında ziynetlerini gösterebileceği anlamına gelmez. Nitekim
Allah Azze ve Celle, kadının ziynetini gösterebileceği kimseleri Nur suresi 31.
ayetinde tek tek saymıştır. Rabbin unutucu değildir! Allah Azze ve Celle
kısaca: “Kadın, mahremleri yanında ziynetini gösterebilir” diyebilirdi. Lakin
böyle dememiş, teker teker saymıştır. Fakat sayılanlar arasında kadının amcası
ve dayısı yoktur. Nassın sarahati, kıyası iptal etmektedir!
Diğer taraftan, görmez misiniz ki, kadına
kayınbiraderiyle nikâhlanması, kocasıyla nikâhı devam ettiği sürece haramdır.
Bununla birlikte, kadının kayınbiraderine ziynetini göstermesinin haram olması
bir tarafa, yanına girmesi dahi haram kılınmıştır. Yine evli olan bütün
kadınların nikâhlanması, erkeklere haramdır. Evli kadınların yabancı erkeklere
yüzlerini ve ziynetlerini açabileceğini kimse söyleyemez. Bu da kıyasınızı
iptal etmektedir.
İkinci İtiraz:
“Âişe radıyallahu
anha’dan; “Süt amcası Eflah hicabın nüzulunden sonra Aişe radıyallahu anha’nın
yanına girmek üzere izin istemek için geldiğinde Nebî sallallahu aleyhi ve
sellem amcasının girmesine izin verinceye kadar o da ona izin vermedi.”[1]
Nebî sallallahu
aleyhi ve sellem’in, Eflah’ın Aişe radıyallahu anha’nın yanına girmesine izin
vermesinin sebebi, Eflah’ın onun süt amcası oluşudur. Bu da gösteriyor ki,
kadının yanına amcası ve dayısı girebilir.”
İkinci İtiraza Cevap:
Biz buna itiraz
etmeyiz. Kadının yanına amcası ve süt amcası girebilir. Ancak bu rivayette kadının,
amcasının yanında ev içindeki kıyafetleriyle durabileceğine veya yüzünü
açabileceğine bir delalet yoktur. Şu halde, Nur suresi 31. Ayetinde emredilen
husus halen bâkîdir. Kadının amcası veya süt amcası, kadının mahremi olduğu
için onun yanına girebilir. Şayet namaharemi olsaydı ve kadın tam tesettür
halinde olsaydı dahi, yanına giremezdi. Çünkü birbirlerine namahrem olan erkek
ve kadınlar, birbirlerini görmelerini engelleyen bir perde veya duvar arkasına
geçmekle emrolunmuşlardır. Bu naslarda oldukça açık delillerle tasrih edilen
bir durumdur. Bu delillerden sonra hâlâ bu konuda muhalefet edenler ancak
inatçı ve kalplerinde eğrilik bulunan kimselerdir.
Özetle, zikredilen bu
rivayetten anlaşılıyor ki, kadına yabancı olan erkekler, kadın tesettürlü olsa
dahi onun yanına giremezler. Amcası ve süt amcası gibi mahremleri ise, kadının
tesettürlü olması halinde onun yanına girebilirler.
Üçüncü İtiraz:
“Sen bu sözlerinle selefin dile getirmedikleri yeni
bir görüş ortaya atıyorsun. Böylece ya icmaya muhalefet ediyorsun ya da cumhura
muhalefet ederek şaz kalıyorsun”
Üçüncü
İtiraza Cevap:
Bu görüş
Allah’a hamd olsun selefin dile getirmedikleri bir görüş değildir. Tabiin’in
tefsirde imam olan âlimlerinden Şa’bî ve İkrime bunu ifade etmişlerdir.
Tabiin müfessirlerinden Şa'bi ve İkrime; (Nur suresi
31. Ayetinde) şöyle demişlerdir:
لَمْ يُذْكَرَ الْعَمُّ وَالْخَالُ لاَ تَضَعُ خِمَارَهَا عِنْدَ الْعَمِّ وَالْخَالِ
“Amca ve dayı bu ayette (kadının ziynetini
gösterebileceği kimseler arasında) zikredilmemiştir. Kadın amca ve dayısının
yanında yüzörtüsünü açamaz.”[2]
İbn Kesir ve ondan sonra Cemaluddin el-Kasımî de
tefsirlerinde bunu zikretmişlerdir. Bu rivayetler bu konuda icma olmadığını
göstermektedir.
Hatta söylediğimizin aksine kitap ve sünnetten delil
olmadığı gibi, ne sahabeden ne de tabiinden, Şa’bî ve İkrime’nin sözlerine
muhalif bir söz de bilinmemektedir. Bilakis Nur suresi 31. Ayeti bu konuda açık
bir delildir.
Durum böyle olduğuna göre şazlıktan söz edilemez. Zira
şazlık ancak delile muhalefettir. Bu meselede ortada şaz görüş varsa, bu da
cumhurun nassa aykırı olan görüşüdür. Hamd ve minnet Allah’adır.
Kadın Damadının Karşısında Ziynet Yerlerini
Açabilir mi?
Nisa suresi 23. Ayetinde geçen: “Karılarınızın
anaları” ifadesi ile damada kayınvalidesinin nikâhının haram olduğu
açıklanmıştır. Fakat kadının ziynet yerlerini göstermesini yasaklayan Nur
suresi 31. Ayetinde; kadın için damadı istisna edilenler arasında
zikredilmemektedir!
Nitekim Eyyub es-Sahtiyani şöyle
demiştir: “Said b. Cubeyr’e:
“Kişi kayınvalidesinin başını
görebilir mi?” diye sordum. Nur suresi 31. Ayetini okudu ve:
“Bunlar içerisinde görebiliyor
musun?” dedi.”[3]
Diğer rivayette:
“Bunlar arasında göremiyorum”
demiştir.[4]
Buna göre kadın, mahremi olsa dahi
damadının yanında ziynet yerleri olan; elleri, kolları, yüzü, saçları, ayakları
ve boynunu gösteremez. Çünkü Nur suresi 31. Ayetinde sayılanlardan “…başkasına
ziynet(yer)lerini göstermesinler” buyrulmaktadır.
Sayılanlar arasında da kadının
amcası, dayısı, damadı gibi mahremi olduğu diğer ayette bildirilen kimseler
istisna edilmemiştir. Nitekim İbnu’l-Kattan, İhkamu’n-Nazar’da kadının, damadı
yanında ziynetlerini gösteremeyeceğini belirtmiştir.[5]
Buna göre kadının amcası, dayısı ve
damadı karşısında ziynet yerlerini açabileceğini söyleyenler ancak hevalarıyla
yaptıkları kıyas neticesinde bunu söylüyor ve Allah’ın meşru kılmadığı şeyi din
koyuyorlar!
أَمْ
لَهُمْ شُرَكَاءُ شَرَعُوا لَهُمْ مِنَ الدِّينِ مَا لَمْ يَأْذَنْ بِهِ اللَّهُ
وَلَوْلَا كَلِمَةُ الْفَصْلِ لَقُضِيَ بَيْنَهُمْ وَإِنَّ الظَّالِمِينَ لَهُمْ
عَذَابٌ أَلِيمٌ
“Yoksa onların, Allah'ın izin
vermediği şeyi kendileri için dinden bir şeriat koyan ortakları mı var? Eğer
önceden verilmiş bir hüküm olmasaydı, muhakkak aralarında hükmolunurdu.
Şüphesiz zâlimler için acı bir azâb vardır.” (Şura 21)
[1] Sahih. Buhari (5103)
Muslim.
[2] Sahih maktu. İbn Ebi Şeybe (4/13) Ahmed Ahkamu’n-Nisa
(31) Durru’l-Mensur (7/287) Kurtubi (12/233)
İbnu’l-Cevzi Zadu’l-Mesir (6/418) Fethu’l-Bari
(8/532) İbn Kesir Tefsir (6/456)
[3]
Sahih maktû. İbn Ebî Hâtim (4/12)
[4]
Sahih maktu. Ahmed b. Hanbel,
Ahkamu’n-Nisa (s.35, 36) İbn Katan İhkâmu’n-Nazar (s.382)
[5]
İhkâmu’n-Nazar (s.243)